STANDARDY OCHRONY DZIECI W PARAFII PW. WNIEBOWZIĘCIA NMP

W TRZEMESZNIE

 

 

Niniejszym z dniem 15 sierpnia 2024 r. zatwierdzam i wprowadzam w życie Standardy ochrony dzieci w parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Trzemesznie.

 

     Proboszcz

            ks. Piotr Kotowski

 

 

 

 

 

                 Trzemeszno, dnia 15.08.2024 r.

 

 

 

 

 

 

 

Wzór „Standardów ochrony dzieci w duszpasterstwie parafialnym” został przygotowany w ramach projektu COD „Standardy ochrony dzieci w Kościele katolickim w Polsce”.

 

Koordynacja projektu:

Ewa Kusz

 

Opracowanie:

Ks. Tadeusz Drobinski (diecezja pelplińska)

Krystyna Dudzis (archidiecezja gdańska)

Joanna Kaczmarek (diecezja gliwicka)

Joanna Koch (diecezja gliwicka)

Magdalena Mickiewicz (archidiecezja warmińska)

Patrycja Pawlukowska (archidiecezja warmińska)

Ks. Dawid Pytlik (diecezja gliwicka)

Ks. Tomasz Przybyła (diecezja gliwicka)

Justyna Steranka (archidiecezja szczecińsko-kamieńska)

Magdalena Wieczorek (diecezja gliwicka)

Ks. Andrzej Żur (diecezja pelplińska)

 

Adaptacja lokalna:

Ks. Mateusz Nowak (diecezja bydgoska)

Ks. Wojciech Rzeszowski (archidiecezja gnieźnieńska)

 

 

Redakcja:

Małgorzata Terlikowska

 

Projekt okładki:

Wojciech Dzienniak

 

Redakcja techniczna:

Jacek Zaryczny

 

 

Do użytku wewnętrznego

 

 

Kraków 2024

 

Preambuła

Niniejszy dokument stanowi realizację obowiązku prawnego dotyczącego wprowadzenia we wszelkich instytucjach, w których przebywają małoletni, standardów ich ochrony przed krzywdzeniem [ustawa z dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1606)].

Wstęp

W oparciu o inicjatywy i dyskusje międzynarodowe, raporty z badań na temat sytuacji dzieci w Polsce oraz coraz wyraźniejsze zaniepokojenie opinii publicznej postulat opracowania ogólnopolskiej strategii ochrony dzieci przed przemocą w naszym kraju docierał do świadomości społecznej w latach 2016-2018 w kierunku opracowania i wdrożenia „Narodowej strategii walki z przemocą wobec dzieci”. We wnioskach różnych środowisk podkreślano, że potrzebne są działania oparte na wiedzy, empatii, dobrej diagnozie i skoordynowanym zarządzaniu. Uznawano, że obok zagrożeń, na jakie narażone są dzieci i przed którymi należy je chronić, należy skoncentrować uwagę na szukaniu takich form wspierania i ochrony dzieci oraz reagowania na przemoc, które nie tylko będą zabezpieczały je przed dalszą przemocą, lecz także stworzą warunki do świadomego ich udziału w budowaniu bezpiecznych środowisk, czyli wyrzeczenia się wszelkiej przemocy wobec słabszych. Strategia, jaka wyłaniała się z dyskusji, zmierzała do usystematyzowania działań na rzecz dzieci, rozproszonych w licznych aktach prawnych, w spójny program działań realizowanych wszędzie tam, gdzie przebywają dzieci, gdzie się uczą, doskonalą swoje umiejętności artystyczne i sportowe, gdzie otrzymują pomoc w rozwoju duchowym i religijnym.

Tzw. „Ustawie Kamilka”, zrodzona z odruchu solidarności po śmierci niewinnego dziecka i przyjęta przez sejm ponad wszystkimi podziałami politycznymi, została bezzwłocznie przyjęta przez Kościół. Odpowiedź pasterzy, osób duchownych i kompetentnych świeckich od wielu lat zaangażowanych w ochronę dzieci oraz osób bezbronnych przed przemocą sprawiła, że Kościół jako jedna z pierwszych instytucji postanowił przyjąć i wdrożyć w swoich placówkach standardy ochrony dzieci przed przemocą. To zaangażowanie nie jest przypadkowe. Przez nie Kościół realizuje misję powierzoną mu przez Pana, aby nie zginęło żadne z tych najmniejszych. W oparciu to tę ewangeliczną misję uznaje, że dobro dziecka jest najważniejsze.

Specyfika środowiska parafialnego

Parafia, jako podstawowa komórka instytucjonalna Kościoła, wyróżnia się specyficznymi obszarami działania. Odprawiane są w niej liczne nabożeństwa i uroczystości oraz sprawowane są sakramenty, tam też żegnamy naszych zmarłych. Odwiedziny chorych oraz wizyty duszpasterskie dają okazję do wglądu m.in. w sytuację rodzinną, materialną parafian, również w kontekście zauważenia krzywdy i przemocy, a co za tym idzie dają możliwość podjęcia odpowiednich kroków zapobiegawczych lub interwencji. W parafii funkcjonują różne grupy duszpasterskie, odbywają się zbiórki ministrantów, lektorów, próby scholii, wyjazdy parafialne, prowadzone są często różne świetlice czy inne miejsca spotkań. Funkcjonują kancelaria parafialna oraz media parafialne. Proboszcz zazwyczaj towarzyszy parafianom przez wiele lat ich rozwoju religijnego. Czasem też parafia użycza lub udostępniania pomieszczenia parafialne innym podmiotom zewnętrznym.

To w parafii głównie toczy się życie sakramentalne wiernych, a życie rodzinne

wokół celebracji roku liturgicznego. Rodzice w zaufaniu przyprowadzają swoje dzieci do parafii i oczekują, że będą tam one bezpieczne. Parafianie są osobami w różnym wieku, w różnej sytuacji rodzinnej, zawodowej, a duszpasterze oraz osoby pracujące na rzecz parafii mają nierzadko wgląd w ich potrzeby oraz możliwość zaradzenia im.

Z tego powodu standardy ochrony dzieci w obszarze parafialnym poszerzone zostały o ochronę osób dorosłych i nie dotyczy to wyłącznie osób zależnych, bezbronnych, lecz wszystkich. Mają one za zadanie chronić przed krzywdą i przemocą, w tym przed wykorzystaniem seksualnym. Działają w obie strony – chronią zarówno parafian, jak i osoby duchowne, pracowników i wolontariuszy parafii.

Ten szeroki zakres działalności oraz wielość osób zaangażowanych w życie parafialne, mogących mieć dostęp do dzieci i młodzieży oraz posiadających wgląd w prywatne życie parafian, zobowiązuje nas do szczegółowego opracowania zasad ochronnych.

Sama dynamika życia parafialnego zawiera w sobie specyficzne czynniki chroniące przed przemocą, takie jak: poczucie sacrum, permanentna formacja, społeczne zaufa- nie, poczucie przynależności i wzajemnej odpowiedzialności, relacje oparte na zasadach ewangelicznych, wspólnotowość, w tym przynależność młodzieży do pozytywnej grupy rówieśniczej oraz publiczność działań (większość aktywności dzieje się na oczach innych), w tym nadzór rodziców. Dodatkowo, przy okazji np. nagłych wezwań do chorych lub podczas wizyt duszpasterskich, istnieje możliwość dostrzeżenia specyficznych potrzeb parafian lub deficytów, w tym przemocy w obszarze rodzinnym i podjęcia odpowiedniej interwencji. Księża posługujący w parafii są często tymi osobami, do których zwracają się o pomoc osoby doświadczające jakiejkolwiek krzywdy, szukające wsparcia i zrozumienia.

Jednakże w specyficznej dynamice życia parafialnego obecne są również czynniki zagrażające, ułatwiające zaistnienie przemocy. Będą nimi np. społeczne zaufanie i autorytet, jakim cieszą się księża, w tym klerykalizm, a także atmosfera zależności i posłuszeństwa hierarchii sprzyjająca zachowywaniu tajemnicy oraz brak nadzoru z zewnątrz. Wiedza duszpasterzy o życiu parafian, znajomość ich tajemnic, warunków materialnych, problemów i potrzeb oraz fizyczna obecność w ich przestrzeni prywatnej daje możliwość manipulacji i wykorzystania, stanowi poważny czynnik zagrożenia. Niebezpieczne jest też nawiązywanie przez księży specyficznych relacji, polegających na wyróżnianiu wybranych parafian. Niedojrzałość księży czy zaangażowanych współpracowników, np. tzw. charyzmatycznych i autorytarnych liderów, może stać się zagrożeniem. Ewentualny brak wiedzy i kompetencji spowiedników zawsze będą sprzyjały wystąpieniu nadużyć duchowych.

 

Objaśnienie terminów

Osoby, ich role i funkcje w Kościele

ksiądz,prezbiter,kapłan,duchowny–ochrzczonymężczyzna,któryprzyjąłświęcenia kapłańskie.

osoby konsekrowane – osoby, które w sposób szczególny poświęcają życie Bogu. Łączy je konsekracja, która wiąże się ze złożeniem Bogu ślubów czystości oraz najczęściej

również ubóstwa i posłuszeństwa, choć zależy to od formy życia konsekrowanego. Należą do nich członkowie stowarzyszeń zakonnych oraz świeckie osoby konsekrowane.

osobaświecka–członekKościołakatolickiegobez święceń.

biskup – biskup diecezjalny, ordynariusz ordynariatu i prałat Prałatury Personalnej Kościoła łacińskiego oraz hierarcha Kościołów wschodnich.

proboszcz – prezbiter mianowany przez biskupa diecezjalnego na urząd proboszcza.

personel kościelny – duchowny, osoba zakonna lub inna osoba zatrudniona przez Kościół na podstawie umowy, podwykonawstwa, dobrowolnie lub nieodpłatnie.

nadzwyczajny szafarz Komunii świętej – świecka osoba upoważniona przez biskupa diecezjalnego do udzielania Komunii Świętej.

wolontariusz – osoba, która na rzecz innych osób lub danej grupy społecznej, dobrowolnie i bezpłatnie świadczy pracę wykraczającą poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie. Określenie „bezpłatna” nie oznacza „bezinteresowna”, lecz „bez wynagrodzenia materialnego”.

organizator wyjazdu – osoba/podmiot uprawniony do organizacji wyjazdu dzieci – parafie, wspólnoty religijne, szkoły i placówki, przedsiębiorcy podlegający ustawie o usługach turystycznych, osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej.

 

Organizacja posługi Kościoła

 

diecezja – diecezja, archidiecezja, ordynariat lub prałatura personalna Kościoła łacińskiego i eparchia Kościoła wschodniego.

parafia – określona wspólnota wiernych, utworzona na sposób stały w Kościele partykularnym, nad którą pasterską pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi.

duszpasterstwo, w tym duszpasterstwo parafialne – sytuacja, w której jedna osoba jest odpowiedzialna za dobro drugiej lub za wspólnotę wyznaniową. Obejmuje celebrowanie liturgii, zapewnienie porad i wsparcia duchowego, edukację, poradnictwo, opiekę medyczną i pomoc w potrzebie. Wszelka praca polegająca na nadzorze lub wychowaniu dzieci jest dziełem duszpasterskim.

duszpasterstwo pozaparafialne – duszpasterstwa, wspólnoty, grupy gromadzące młodych ludzi, w tym wolontariaty, wakacyjne spotkania młodych (organizowane przez zakony, zgromadzenia zakonne, wspólnoty), festiwale młodzieżowe, rekolekcje wyjazdowe, wspólnoty różnych stanów, pielgrzymki piesze, pielgrzymki autokarowe, środowiska harcerskie. To dzieła, które mogą działać przy parafiach, ale mają struktury pozaparafialne.

 

Dzieci i osoby bezbronne

dziecko–osobaponiżej18.rokużycia.

małoletni – w rozumieniu polskiego prawa cywilnego osoba, która nie ukończyła 18 lat lub nie zawarła małżeństwa.

nieletni – w rozumieniu prawakarnego osoba, która w momencie popełnienia czynu

zabronionego nie ukończyła 17. roku życia.

wiek bezwzględnej ochrony – wiek niższy niż wiek zgody. Czynność seksualna z osobą w wieku ochronnym jest czynem zabronionym (wykorzystaniem seksualnym), a osoba dopuszczająca się jej i lub doprowadzająca do niej podlega odpowiedzialności karnej. W Polsce obecnie wynosi 15 lat.

dziecko wykorzystane seksualnie – każde dziecko w wieku bezwzględnej ochrony, jeśli osoba dojrzała seksualnie, czy to przez świadome działanie, czy też przez zaniedbywanie swoich społecznych obowiązków lub obowiązków wynikających ze specyficznej odpowiedzialności za dziecko, dopuszcza się zaangażowania dziecka w jakąkolwiek aktywność natury seksualnej, której intencją jest zaspokojenie osoby dorosłej (Standing Committee on Sexually Abused Children).

opiekun – osoba sprawująca pieczę nad dzieckiem, uprawniona do reprezentacji dziecka oraz posiadająca władzę prawną do dbania o interesy osobiste i majątkowe innej osoby (rodzic, rodzic zastępczy lub osoba uprawniona przez rodzica).

zgoda opiekuna – zgoda rodziców albo zgoda opiekuna, rodzica zastępczego lub opiekuna tymczasowego. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny (orzeczenie sądu opiekuńczego zastępuje zgodę rodziców).

osobadorosłabezbronnazgodniezart.1ust.2b)VosEstisLuxMundi–każdaosoba znajdującasięwstanieniepełnosprawności,upośledzeniufizycznymlubpsychicznym albo pozbawiona wolności osobistej, która w rzeczywistości, nawet sporadycznie,ograniczaichzdolnośćzrozumienia,chęcilubprzeciwstawieniasięprzestępstwu w inny sposób.

 

 

 

 

 

Różne formy przemocy

uwikłanie – każda relacja, w której ktoś doświadcza strachu, lęku, poczucia winy, po- czucia krzywdy, frustracji, poniżenia, zniewolenia, zależności, dominacji, niemożności bycia sobą, nieszczerości, braku autentyczności, przemocy emocjonalnej, fizycznej, seksualnej czy ekonomicznej.

nadużycie–postępowanielubczynniezgodnyzprzyjętyminormamipostępowania, a nadużywać oznacza użyć ponad miarę oraz wykorzystać coś w niewłaściwy sposób lub w nadmiernym stopniu (SJP).

 

nadużycie władzy – nadużycie stanowiska, funkcji lub obowiązku w celu wykorzysta- nia innej osoby. Może przybierać różne formy i obejmować sytuacje, w których dana osoba ma władzę nad inną osobą na mocy swojego związku (np. pracodawca i pracownik, nauczyciel i uczeń, trener i sportowiec, rodzic lub opiekun i dziecko, duchowny/osoba zakonna i parafianin) i wykorzystuje tę władzę na swoją korzyść.

przemoc duchowa – odwoływanie się do przekonań religijnych i wiary osoby w celu wyrządzenia jej szkody. Może mieć negatywny wpływ na duchowość osoby poszkodowanej, zwłaszcza gdy dopuszcza się jej osoba posiadająca duchowy autorytet i zaufanie w Kościele.

przemoc domowa – jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób, w szczególności narażające na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, naruszające godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym wolność seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób do- tkniętych przemocą (art. 2 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie).

zaniedbanie (wobec osoby dorosłej) – niezapewnienie przez opiekuna środków nie- zbędnych do życia osobie, którą się opiekuje.

przemoc wobec osób starszych – pojedyncze lub powtarzające się działanie lub brak odpowiedniego działania, mające miejsce w jakimkolwiek związku, w którym oczekuje się zaufania, które powoduje krzywdę lub cierpienie starszej osoby.

przemoc emocjonalna (dorośli) – powszechna forma przemocy mająca miejsce w bliskich związkach. Przemoc emocjonalna jest definiowana jako molestowanie, które ma miejsce, gdy dana osoba jest poddawana zachowaniom lub działaniom mającym na celu jej kontrolowanie, z zamiarem wyrządzenia jej krzywdy emocjonalnej lub strachu, poprzez manipulację, izolację lub zastraszanie.

bullying – znęcanie, zastraszanie, prześladowanie werbalne, społeczne, a także fizyczne.

gaslighting – przemoc psychiczna polegająca na manipulowania drugą osobą w taki sposób, że ofiara przemocy z czasem przestaje ufać swoim osądom, staje się zdezorientowana, zalękniona i traci zaufanie do swojej pamięci czy percepcji. Jeśli manipulacja jest stosowana stale i metodycznie, może w końcu doprowadzić do tego, że ofiara zacznie kwestionować swoje zdrowie psychiczne. W ten sposób manipulator przejmuje nad nią całkowitą kontrolę.

grooming (wobec dorosłego) – zachowania mające na celu izolację osoby, uczynienie jej zależną, skłonną do zaufania i bardziej podatną na agresywne zachowanie.

seksizm – uprzedzenie lub dyskryminacja ze względu na płeć.

seksualizacja–proces,wwynikuktóregowartościowaniedrugiejosobyorazsiebiesamego / siebiesamejdokonywanejestprzezpryzmatatrakcyjnościseksualnej,uprzedmiotowienieosobypodwzględemseksualnymlubnarzucanieseksualnościwniewłaściwy sposób (wg Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego).

 

cyberprzemoc – wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych – komunikatorów, czatów, stron internetowych, mediów społecznościowych, blogów, SMS-ów, MMS-ów. Może mieć formę wulgarnych wiadomości, obraźliwych komentarzy (hejt, trolling), rozpowszechniania zdjęć ukazujących dziecko w niekorzystnym świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking), ujawniania tajemnic (outing) itp.

 

 

Wsparcie

 

Niebieska Linia – https://www.niebieskalinia.info/

procedura „Niebieskiej Karty” – jest narzędziem, którego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej, obejmuje też współpracę przedstawicieli różnych instytucji i podmiotów, które są zobowiązane do reagowania w przypadku uzyskania informacji o wystąpieniu przemocy domowej.

 

Przestępstwa motywowane seksualnie

 

przestępstwo kanoniczne wykorzystywania seksualnego – kanoniczne przestępstwa wykorzystywania seksualnego popełniane przez duchownych lub osoby konsekrowane, którymi są: zmuszanie kogoś, za pomocą przemocy, groźby lub nadużycia władzy, do wykonywania lub poddawania się czynnościom seksualnym; wykonywanie czynności seksualnych z dzieckiem lub osobą bezbronną; produkcję, wystawianie, posiadanie lub dystrybucję, w tym drogą elektroniczną, pornografii z udziałem dzieci, a także werbowanie lub nakłanianie dziecka lub osoby bezbronnej do udziału w tworzeniu pornografii popełnione przez duchownych lub osoby zakonne, o których mowa w artykule 1 §1 a) Vos Estis Lux Mundi.

przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (art. 197-205 k.k.) – zgwałcenie (art. 197), wykorzystanie seksualne osoby bezradnej lub niepo-czytalnej (art. 198), seksualne wykorzystanie zależności (art. 199), seksualne wykorzystanie dziecka (art. 200), uwodzenie dziecka poniżej lat 15 z wyko-rzystaniem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej (art. 200a), propagowanie pedofilii (art. 200b), kazirodztwo (art. 201), pornografia (art. 202), zmuszanie do prostytucji (art. 203), czerpanie zysku z cudzego nierządu (art. 204).

Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym – rejestr obywateli polskich, którzy dopuścili się przestępstwa z pobudek seksualnych. Składa się z Rejestru publicznego i Rejestru z dostępem ograniczonym. https://arch-bip.ms.gov.pl/pl/ rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/

 

Osoby dramatu

 

osoba pokrzywdzona – osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo (art. 49 §1 k.p.k.).

osoby pokrzywdzone przemocą w rodzinie – osoby najbliższe, inne osoby pozostające w stałym lub przemijającym stosunku zależności od osoby stosującej przemoc (art. 115 §11 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie).

skarżący – każda osoba składająca skargę zawierającą zarzut, podejrzenie, obawę lub zgłoszenie naruszenia prawa.

podejrzany – osoba, wobec której istnieją podejrzenia popełnienia przestępstwa, ale nie postawiono jeszcze zarzutów.

oskarżony – osoba, której postawiono zarzuty karne.

przestępca seksualny – osoba, która przyznała się do wykorzystania seksualnego lub której odpowiedzialność za wykorzystanie została orzeczona przez właściwy sąd i/lub procedurę kościelną.

 

Zespół ds. Prewencji i jego praca

 

osobaodpowiedzialnazastandardyochronydzieci– proboszcz lub osobawyznaczonaprzezprzełożonegodanegodzieładuszpasterskiego lubgrupyparafialnej, sprawująca nadzór nad wdrażaniem i stosowaniem standardów ochrony dzieci.

osoba zaufana – osoba wyznaczona przez przełożonego danego dzieła duszpasterskie- go, ciesząca się zaufaniem i odpowiednio przygotowana, odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach dotyczących przemocy.

osoba odpowiedzialna za interwencję – zarządca placówki (proboszcz) lub inna wyznaczona osoba odpowiedzialny za podejmowanie interwencji w przypadku zaistnienia przemocy.

kompetencje miękkie – umiejętności psychospołeczne, np. komunikatywność, asertywność.

konflikt interesów – sytuacja (postrzegana lub rzeczywista), w której powstaje konflikt pomiędzy obowiązkami służbowymi danej osoby a jej prywatnymi interesami, który może mieć wpływ na wykonywanie tych obowiązków. Taki konflikt zazwyczaj wiąże się z przeciwstawnymi zasadami lub niezgodnymi życzeniami lub potrzebami i może wystąpić, gdy osoba pełni wiele ról.

lojalność środowiskowa – silna lojalność wobec danego środowiska, grupy ludzi, wspólnoty, instytucji, przełożonego itp., która może przyjmować formy pozytywne, np. dochowanie tajemnicy, lub negatywne, np. niereagowanie bądź zaprzeczanie przemocy.

dane osobowe – wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania żyjącej osoby fizycznej, a także poszczególne informacje, które w połączeniu ze sobą mogą prowadzić do zidentyfikowania tożsamości danej osoby. Przykładowe dane osobowe: imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres e-mail z imieniem i nazwiskiem, numer dowodu tożsamości, dane o lokalizacji, adres IP, dane przechowywane przez szpital lub lekarza, które mogą jednoznacznie wskazywać tożsamość danej osoby.

wniosek o wgląd w sytuację rodziny – pismo może zostać złożone przez każdą osobę fizyczną i prawną, która chce, aby sąd zbadał aktualną sytuację rodzinną. Wniosek nie podlega żadnej opłacie sądowej, może być złożony w każdej chwili i w przypadku jego odrzucenia przez sąd nie rodzi żadnych negatywnych konsekwencji wobec wnioskodawcy.

 

Formy przemocy wobec dziecka

przemoc wobec dzieci – wszelkie formy złego traktowania fizycznego i/lub emocjonalnego, wykorzystywania seksualnego, zaniedbania lub niedbałego traktowania, wyzysku komercyjnego lub innego, skutkujące rzeczywistą lub potencjalną szkodą dla zdrowia, przetrwania, rozwoju lub godności dziecka w kontekście relacji odpowiedzialności, zaufania lub siły. Dzieli się powszechnie na pięć podtypów: przemoc fizyczna, znęcanie się emocjonalne/psychiczne, zaniedbanie, narażenie na przemoc w rodzinie, wykorzystywanie seksualne. W kontekście Kościoła katolickiego ważne jest także uznanie przemocy duchowej za dodatkowy podtyp przemocy.

• przemocfizycznatoprzemoc,wwynikuktórejdzieckodoznajefizycznejkrzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działaniabądźzaniechaniadziałaniazestronyrodzicalubinnejosobyodpowiedzialnej za dziecko, lub której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę. Przemoc fizyczna może być czynnością powtarzalną lub jednorazową.

• przemoc psychiczna i emocjonalna to przewlekła, niefizyczna, szkodliwa interakcjawobecdziecka,obejmującazarównodziałania,jakizaniechania.Zaliczamydoniejm.in.niedostępnośćemocjonalną,zaniedbywanieemocjonalne,relację zdzieckiemopartąnawrogości,obwinianiu,oczernianiu,odrzucaniu,nieodpowiednierozwojowolubniekonsekwentneinterakcjezdzieckiem,niedostrzeganie indywidualności dziecka i jego granic psychicznych.

• zaniedbywanie dziecka to chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych/psychicznych i/lub nierespektowanie jego podstawowychpraw,powodującezaburzeniajegozdrowiai/lubtrudności wrozwoju.Dozaniedbywaniadochodziwrelacjidzieckazosobą,którajestzobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka.

• narażenienaprzemocwrodzinie–formapsychicznegoznęcaniasięnaddzieckiem,wktórejdzieckojestobecne–słyszylubwidzi–gdyinnyczłonekrodziny doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej albo widzi szkody wyrządzone osobom lub mieniu w wyniku agresywnego zachowania członka rodziny.

• 
  

• wykorzystywanie seksualne dziecka – wykorzystanie seksualne dziecka to włączanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumiećiudzielićnaniąświadomejzgodyi/lubnaktórąniejestdojrzałerozwojowoiniemożezgodzićsięwważnyprawniesposóbi/lubktórajestniezgod- naznormamiprawnymilubobyczajowymidanegospołeczeństwa.Zwykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między dzieckiemadorosłymlubdzieckiemainnymdzieckiem,jeśliteosobyzewzględunawiekbądźstopieńrozwojupozostająwrelacjiopieki,zależności,władzy. Celem takiej aktywności jest zaspokojenie potrzeb innej osoby (World Health Organization). Obejmuje zachowania z kontaktem fizycznym (w tym penetracyjne) oraz bez kontaktu fizycznego, może wtedy przybrać formę seksualizacji, robienia zdjęć lub filmów wideo przedstawiających dzieci o charakterze jedno- znacznie seksualnym, zmuszania dzieci do oglądania czynności seksualnych lubwzięciawnichudziałulubzmuszaniadziecidouprawianiaseksulubangażowania się w czynności seksualne z innymi dziećmi lub dorosłymi. Obejmuje równieżwyzyskiwanieseksualnedzieci,czyliczerpaniezyskunp.zpornografii z udziałem dzieci lub prostytucji dziecięcej. Grooming (wobec dziecka) – zachowania, których celem jest przygotowanie dziecka do wykorzystywania seksualnego. Obejmuje nawiązanie szczególnej relacji z dzieckiem, często również warunkowanie rodziców i innych dorosłych oraz osłabienie ich czujności, aby myśleli, że relacja z dzieckiem jest normalna i pozytywna.

przemoc rówieśnicza (agresja rówieśnicza, bullying) – występuje, gdy dziecko doświadcza różnych form przemocy ze strony rówieśników, bezpośrednio lub z użyciem technologii komunikacyjnych. Ma miejsce wtedy, gdy działanie ma na celu wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter systematyczny (powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy sprawców. Obejmuje przemoc werbalną (np. przezywanie, dogadywanie, ośmieszanie), relacyjną (np. wykluczenie z grupy, ignorowanie, nastawianie innych przeciwko osobie), fizyczną (np. pobicie, kopanie, popychanie, szarpanie), materialną (np. kra- dzież, niszczenie przedmiotów) oraz elektroniczną (złośliwy SMS lub e-mail, wpis w mediach społecznościowych, umieszczanie w Internecie zdjęć lub filmów ośmieszających ofiarę), a także przemoc podczas randki ze strony chłopaka/dziewczyny

STANDARD 1

STWORZENIE I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA W PARAFII

[art. 22c. 1. 1) zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich]

[art. 22c. 1. 8) sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego]

 

• Wparafiizostałopracowanyiwprowadzonywżyciewewnętrznydokument,wktórymzawartajestpolitykaochronyprzebywającychtamdzieci iosóbdorosłychzgodniezobowiązującymistandardamiwyznaczonymizarówno przez dokumenty państwowe (Ustawę o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczyorazinnychustawzdn.28lipca2023r.–tzw.„UstawaKamilka”),jak i wskazania wynikające z Wytycznych Kościoła katolickiego w Polsce.

• Wprzygotowaniuwewnętrznegodokumentuuczestniczązaangażowaniświeccy, a także dzieci.

• WparafiidziałaZespółds.Prewencji(patrz.:Standard2).

• Politykaochronydotyczyszczegółowychzasadbezpieczeństwaisposobówochrony przebywających tam dzieci i bezbronnych dorosłych, czyli:

)rekrutacji personelu i osób zaangażowanych duszpastersko w parafii;

)bezpiecznych relacji pomiędzy dorosłymi zatrudnionymi i pomagającymi dusz- pastersko w parafii a dziećmi i bezbronnymi dorosłymi;

)bezpiecznych relacji pomiędzy rówieśnikami;

)bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych;

)zasady ochrony wizerunku i danych osobowych;

)sposobu reagowania w parafii na przypadki podejrzenia, że dziecko doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej czy seksualnej i zasad prowadzenia rejestru interwencji (Załącznik 3);

)pomocy osobom pokrzywdzonym.

• Standardyochronysądostępnewparafiiipodanedopublicznejwiadomości (na stronie internetowej oraz wywieszone np. w gablocie parafialnej).

STANDARD 2

WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA KAPŁANÓW,

OSÓBKONSEKROWANYCHIŚWIECKICHPRACUJĄCYCHZDZIEĆMI I Z OSOBAMI BEZBRONNYMI W PARAFII

[art. 22c. 1. 3) procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”]

[art. 22c. 1. 5) zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności]

[art. 22c. 1. 7) osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia]

[art. 22c. 1. 8) sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego]

 

Obowiązki proboszcza (Załączniki 1 i 2)

• Doobowiązkówproboszczanależywdrażaniewżyciestandardówochronyprzed przemocą.

• Zaniezastosowaniesiędostandardówodpowiedzialnośćpersonalnieponosiproboszcz parafii, również wobec prawa.

• O każdej osobie zaangażowanej w parafii i mającej kontakt z dziećmi w obszarze związanym z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem poradpsychologicznych,rozwojemduchowym,uprawianiemsportulubrealizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad dziećmi proboszcz uzyskuje danezRejestruSprawcówPrzestępstwnaTleSeksualnym(https://arch-bip.ms.gov. pl/pl/rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/).

• Dodatkowo, przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do działalności (np. wolontariackiej) związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiemsportulubrealizacjąinnychzainteresowańprzezdzieci,lubzopiekąnad nimiproboszczmaobowiązekuzyskaniaodtejosobyinformacjizKrajowegoRejestruKarnegowzakresieprzestępstwokreślonychwrozdz.XIXk.k.(przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) i XXV k.k. (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości) oraz w zakresie art. 189a k.k. (handel ludźmi), art. 207 k.k. (znęcanie się nad osobą najbliższą lub pozostającą w stosunku zależności) oraz przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

• Jeśli parafia zatrudnia firmy z zewnątrz lub udostępnia pomieszczenia podmiotom zewnętrznym, a ich działalność nie obejmuje kontaktu z dziećmi jw., należy po pierwsze: zadbać o to, aby dzieci faktycznie nie przebywały same w obecności osóbzzewnątrz,podrugiewskazanejest,abyosobytelubzarządcępodmiotuzewnętrznego zapoznać z standardami ochrony dzieci i przyjąć od nich oświadczenie z Załącznika 2.

 

• Proboszcz parafii powołuje Zespół ds. Prewencji. W jego skład wchodzą: osoba odpowiedzialnazastandardyochronydzieci,osobazaufanaorazosobaodpowiedzialna za interwencję.

)Osoba odpowiedzialna za standardy troszczy się o to, aby standardy były w parafii znane, wdrażane i przestrzegane. Każda odrębna grupa parafialna, np. ministranci, może mie

własną taką osobę.

)Osoba zaufana powołana jest do przyjmowania zgłoszeń w przypadku naruszenia standardów lub zaistnienia incydentów przemocy. Musi to być osoba faktycznie budząca zaufanie, odpowiednio przygotowana oraz posiadająca tzw. kompetencje miękkie, predysponujące ją do kontaktu z osobami skrzywdzonymi. Nie może ona na własną rękę podejmować działań służących wyjaśnieniu podejrzeń i zarzutów lub weryfikacji zgłaszanych faktów. Współpracuje ściśle z osobą odpowiedzialną za interwencję. Osoby te zobowiązane są do zachowania poufności (Załącznik 4).

)Z zasady osobą odpowiedzialną za interwencję w przypadku podejrzenia lub zaistnienia przemocy jest zarządca placówki, czyli w tym wypadku proboszcz parafii, może on jednak delegować do tego zadania kompetentną osobę.

Osoby powyższe tworzą wraz z proboszczem Zespół ds. Prewencji i ściśle z sobą współpracują. Wskazane jest, aby były to świeckie osoby cieszące się zaufaniem, odpowiednio przeszkolone i kompetentne (patrz: Standard 8), które będą wiedziały, jakie działania w danej sytuacji są stosowne i konieczne. Nie mogą to być osoby uwikłane w lojalność środowiskową lub w konflikcie interesów.

W sytuacji, gdy nie ma możliwości powołania całego zespołu, należy powołać przy- najmniej jedną dodatkową osobę (poza proboszczem), łącząc wymienione funkcje.

Zespół ten współpracuje również z osobami odpowiedzialnymi w diecezji za prewencję oraz z delegatem ds. ochrony dzieci i młodzieży.

• Wszelkadziałalnośćdotyczącaochronyorazinterwencjiipomocymusibyćdokumentowana.Wpisówwrejestrzezdarzeńdokonująosobybezpośredniozaangażowane w daną aktywność (zazwyczaj osoba zaufana oraz/lub osoba odpowiedzialna za interwencję), ale za bezpieczne przechowywanie notatek odpowiedzialny jest proboszcz. Rejestr (Załącznik nr 3) prowadzi się zgodnie z zasadami ochrony danychwrażliwych.Notatkątakąposługujemysięwdziałaniachinterwencyjnych (np. przy zgłoszeniu do prokuratury).

Obowiązki duszpasterzy dzieci

Duszpasterze dzieci powinni:

• czuwaćnadwłasnądojrzałościąemocjonalną,psychiczną,duchową;

• starać się o dobór żywo wierzących, rzetelnych, zweryfikowanych i odpowiednio przeszkolonych osób do pełnienia funkcji animatorów, wychowawców itd.;

• wspierać dzieci w ich rozwoju ku dojrzałości;

• dbaćorespektowaniezasadkultury(wobecdzieciimiędzy nimi);

• czuwaćnadrównymtraktowaniemwszystkichdzieci,zuwzględnieniemichszczególnych potrzeb i osobistych uwarunkowań;

• dbaćoprzestrzeganieprawadonienaruszalnościcielesneji prywatności;

• organizowaćdziałaniaduszpasterskiewmiejscachbezpiecznych;

• utrzymywaćmożliwieżywyitransparentnykontaktzrodzicamidzieci;

• dbaćoprzestrzeganiezasadprywatnościiochronywizerunkuorazdanychosobowych dzieci (Załącznik 5).

STANDARD 3

SPOSÓB REAGOWANIA NA OSKARŻENIA LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIA

[art. 22c. 1. 2) zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego]

 

 

• Wprzypadkachprzemocyfizycznejbądźseksualnej,gdysprawcąjestosobadorosłalubdziecko,należyzgłosićtenfaktzgodniezprawemdoorganówściganialub / i do delegata właściwej instytucji kościelnej.

• Gdy sprawa dotyczy niewłaściwego zachowania osób świeckich zatrudnionychwparafiibądźwolontariuszy,sprawęnależyzbadaćipodjąćadekwatnekroki wzależnościodtego,czegodotyczyłotozachowanie.Każdorazowonależypodjąć z tą osobą rozmowę i jeśli zajdzie taka potrzeba, to okresowo lub stale wycofać jąz pracy duszpasterskiej.

• Jeśli niewłaściwe zachowanie dotyczy dziecka, należy o tym zawiadomić jego rodziców i wraz z nimi podjąć odpowiednie działania.

• Jeśli sprawa dotyczy niewłaściwych zachowań dzieci wobec siebie nawzajem, należyniezwłoczniezawiadomićrodzicówdzieciiwrazznimipodjąćodpowiednie działania.

• Osobaodpowiedzialnazaprzyjmowaniezgłoszeńwspółpracujezproboszczem i delegatem diecezjalnym i/lub zakonnym.

• Każda informacja o niewłaściwym zachowaniu powinna być traktowana poważnie, gdyż jest działaniem prewencyjnym.

• Jeśli jakakolwiek osoba dorosła zaangażowana w pracę duszpasterską w parafii dowiesięoddziecka,żedoświadczaonoprzemocy,automatyczniemaobowiązek zastosowaniasiędoart.304k.p.k.mówiącegootym,żekażdy,ktodowiesięopopełnieniuprzestępstwaściganegozurzędu,maspołecznyobowiązekzawiadomić o tym prokuratora lub policję.

STANDARD 4

ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM SKRZYWDZONYM

[art. 22c. 1. 2) zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego]

[art. 22c. 1. 7) osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia]

 

 

• Każda osoba, która mówi o doświadczanej przez siebie krzywdzie, winna zostać przyjęta z szacunkiem i uważnie wysłuchana.

• Osobaskrzywdzonapowinnaotrzymaćinformacjęomożliwychformachpomocy, z której może skorzystać na terenie parafii lub poza nią.

• W sytuacji, gdy osoba wskazana jako sprawca jest kapłanem lub inną osobą za- angażowaną w parafii, należy jak najszybciej zapewnić bezpieczeństwo osobie skrzywdzonej (np. przez niedopuszczanie do niej osoby wskazanej lub podejrzanejokrzywdę).Następnienależyjejudzielićpomocy,jakiejpotrzebuje.Osobypo- szkodowane nie powinny być obarczane kosztami udzielanej im pomocy.

• Troska duszpasterska wobec osoby skrzywdzonej i jej bliskich polega przede wszystkimnażyczliwymwysłuchaniuipomocywodbudowaniujejwięzizBogiem izaufaniadoKościoła.Organizowanajestwporozumieniuzdiecezjalnymduszpasterzem ds. pomocy ofiarom wykorzystania seksualnego, ich rodzinom i wspólnotom kościelnym.

• Jeśliosobaskrzywdzonanależaładojakiejśgrupyparafialnej,równieżinniuczestnicytejgrupypowinniotrzymaćpomocduszpasterskąiewentualniepsychologiczną.

• Jeśli osobą skrzywdzoną jest dziecko, pomoc powinna otrzymać również jego rodzina.

• Parafianie powinni być we właściwy sposób poinformowani o tym, co się wydarzyło,orazotrzymaćstosownąpomoc.Należyprzytymzachowaćzasadęochrony dobrego imienia osoby skrzywdzonej.

• Jeśli zgłoszenie dotyczy przestępstwa określonego w prawie karnym i/lub kanonicznym, osoba przyjmująca zgłoszenie postępuje zgodnie z procedurami zawartymi w Wytycznych KEP.

• Jeślizgłoszeniedotyczyinnejkrzywdyczyniewłaściwegozachowania,osobazgłaszająca otrzymuje informację o podjętych w sprawie krokach.

• Wszelkie działania i uzyskane informacje objęte są zasadą poufności, ale osoby skrzywdzonej nie wolno zobowiązywać do zachowania tajemnicy.

STANDARD 5

SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z OSOBAMI PODEJRZANYMI ORAZ OSKARŻONYMI O WYKORZYSTANIE SEKSUALNE I PRZEMOC

[art. 22c. 1. 2) zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego]

[art. 22c. 1. 3) procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”]

 

 

• Do parafii mogą należeć osoby, które są oskarżone o różne przestępstwa bądź mają wyrok w zawieszeniu, lub też wróciły do środowiska po odbytym wyroku. Nie powinny one pracować z dziećmi, natomiast powinny zostać objęte pomocą duszpasterską.

• Wsytuacji,gdypodejrzanymluboskarżonymjestdziecko,należywspółpracować zjegorodzicamilubopiekunamiprawnymiwtakimzakresie,wjakimjesttomożliwe i potrzebne. Ich również dobrze jest otoczyć opieką duszpasterską.

• W sytuacji, gdy osobą podejrzaną lub oskarżoną jest kapłan lub osoba konsekrowana,należyzastosowaćsiędowskazańuzyskanychodbiskupamiejscalubprzełożonych. W sytuacji, gdy podejrzenie lub oskarżenie dotyczy proboszcza, osoba odpowiedzialna w parafii za interwencję zgłasza sprawę bezpośrednio do diecezjalnego delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży. Wobec takiej osoby powzięte zostają kroki przewidziane przez Wytyczne KEP.

• Gdy osobą podejrzaną lub oskarżoną jest świecki pracownik lub wolontariusz parafialny, należy odsunąć taką osobę od podejmowanej pracy związanej z kontaktem z dziećmi na czas wyjaśnienia sprawy lub do czasu decyzji prokuratury oraz objąć ją stosowną opieką (psychologiczną, duszpasterską).

• W procesie wyjaśniania sprawy oraz w podawaniu informacji należy również zadbać o zachowanie ochrony dobrego imienia domniemanego sprawcy.

• Wprzypadkuzaistnieniafałszywegooskarżenia,jeślizarzutyniezostanąpotwierdzone, a oskarżenie znane było osobom postronnym, należy przekazać im informację o niewinności oskarżonego w formie komunikatu biskupa miejsca.

STANDARD 6

ZASADY CHRONIĄCE W OBSZARZE PARAFIALNYM

[art. 22c. 1. 1) zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich]

[art. 22c. 2. 1) wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;

2) zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;

3) procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie]

 

 

Zasady chroniące dotyczące dzieci (granice zachowań)

Dzieckiem jest osoba, która nie ukończyła 18. roku życia. Dziecko rozwijając się potrzebuje opieki, troski, serdeczności, kształcenia i wychowania. Dzieje się to w rodzinie, ale również poprzez relacje z autorytetami oraz wartościami przekazywanymi w środowisku rówieśniczym i wychowawczym. Wszelkie oddziaływanie wychowawcze zawsze musi się dokonywać z poszanowaniem woli rodziców bądź prawnych opiekunów.

Wprawdzie niemożliwe jest stworzenie wyczerpującej listy zachowań niepożądanych, ani też wskazanie precyzyjnych granic wszystkich zachowań, należy jednak kierować się poniższymi wskazówkami oraz roztropnością i wrażliwością ewangeliczną.

Zasady te dotyczą nie tylko relacji dorosły – dziecko, ale również relacji pomiędzy dziećmi (Załącznik 5).

Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim

 

• Wszystkiespotkaniazdziećminaterenieparafiipowinnybyćorganizowane w miejscach oficjalnych, ogólnodostępnych i do tego przygotowanych.

• Nie można przebywać z dzieckiem sam na sam w warunkach odizolowanych. Jeżeli dobro dziecka wymaga indywidualnego spotkania, nie może się ono odbywać w sekrecie (zalecane powiadomienie rodziców lub przełożonego) i w warunkachodizolowanych.Osobaprzeprowadzającaspotkaniepowinnazatroszczyćsię o transparentność (np. przeszklone lub uchylone drzwi pomieszczenia, które nie mogąbyćzamkniętenaklucz,obecnośćinnychosóbwbezpośrednimpobliżu,powiadomienieinnychosóbospotkaniuitp.).Indywidualnychspotkańzdziećminie wolno w nieroztropny sposób mnożyć ani przedłużać. Spotkania takie nie powinny odbywać się w późnych godzinach wieczornych czy nocnych.

• Dzieci nie mogą przebywać w parafialnych pomieszczeniach mieszkalnych bez opieki rodzica lub opiekuna prawnego. Nie powinny też towarzyszyć duszpasterzom w miejscach lub w sprawach niezwiązanych ze sprawowaniem posługi lub formacją.

 

• Dziecipowinnyzawszepozostawaćpodopiekąosobydorosłej.Podczaspełnienia funkcji wychowawczych opiekunowie nie mogą pozostawać pod wpływem alkoholu lub substancji psychoaktywnych ani przyjmować ich w obecności dzieci.

 

• Dziecinaterenieparafiiniemogąprzebywaćpodwyłącznąopiekąinnegodziecka, chyba że inaczej stanowią regulaminy religijnych ruchów duszpasterstwa pozaparafialnego, np. Ruchu Światło-Życie, KSM, w tym wypadku stosuje się standardyopracowaneprzeztegrupy.Osobytepowinnybyćodpowiedniouformowane, przygotowane i pełnić posługę pod okiem dorosłych.

• Jeślispotkaniaformacyjne,np.przygotowaniedobierzmowania,odbywająsię w domach wybranych rodzin, również muszą być przeprowadzane w grupie, nigdy indywidualnie.

• Niewłaściwe jest przewożenia dzieci prywatnymi samochodami, zwłaszcza w pojedynkę, bez wiedzy i wyraźnej zgody rodziców lub opiekunów prawnych.